Gościni (okładka  miękka, wyd. 10.2023)

Rewelacyjna powieść. Czyta się szybko, można chwilami się wystarszyć, a zakończenie nie jest na siłę. Widać, że autor przemyślał koncepcje. Zdecydowanie warto!

Osnuta wyraźnie wyczuwalną prowincjonalną aurą małego miasteczka. Będąca swoistą podróżą w czeluść ludzkich pragnień i lęków. Akcentująca cienie współczesności, które nakrywają całunem planowaną skrupulatnie codzienność, a tym samym prowokująca do rozmyślań o towarzyszących człowiekowi technologiach. „Gościni” to powieść zaledwie subtelnie muskająca gatunkowe podwaliny horroru, mocno zakorzeniona w materii lokalnego folkloru, a zarazem osadzona na fundamencie bajanej ustami starszej kobiety opowieści. Właśnie ta legenda stanowi filar, o który oparto fabularną budowlę – obwarowaną małomiasteczkowym klimatem i o flankach zwieńczonych uwierającymi w duszy emocjami. Z błyskotliwością i charakterną inteligencją, Marcin Napiórkowski zestawia przestrzeń, w której jakby za sprawą osobliwej magii zatrzymał się czas z jaskrawym obliczem nowoczesności, przenikającą pradawne scenerie głośno wygrywaną nutą wirtualnej rzeczywistości i cywilizacyjnego postępu. I ten nietuzinkowy mariaż wybrzmiewa jeszcze dosadniej po eksploracji eseju spod pióra autora, który kryje się na ostatnich stronach książki. Kierunek Beskidy, pozornie szczęśliwa, nakreślona z dozą groteskowości i nieco przerysowana rodzinka na tle sponsorowanych reklam, które stają się katalizatorem każdego z pietyzmem, a zarazem iluzją zaaranżowanego dnia. To miała być kolejna wyprawa Pana Wycieczki, twórcy kanału o turystyce familijnej, która zapewni byt, zainicjuje napływ kolejnej fali obserwatorów, a może nawet umocni nadwątlone więzy jej uczestników. Zapoczątkowana mglistą ulewą panorama naznaczonych mętną enigmatycznością incydentów, które są wytęsknionymi i upragnionymi, choć spychanymi na dno świadomości, ale też owiane mrocznymi tajemnicami żądaniami serca, w ciągu trzech dni całkowicie zmieni ich życie. Przytulna chatka z miłymi gospodarzami, kontrastujące z nią zanurzone w komercjalizmie turystyczne atrakcje, podszyte delikatną grozą, choć stroniące od makabry symbole i mity, które tkają fabularną nić – to mozaika barwnych elementów, które nadają opowieści niesztampowości. Trudno więc o bardziej zadziwiającą kompozycję! Sugestywnie podkreślającą erę cyfryzacji i jej kontrolujący wpływ na prozę dnia, ale i okrytych kurzem zapomnienia, nawiązujących do natury, przebrzmiałych już czasów. Niewątpliwie to osnowa mimowolnie wzbudzająca obezwładniający niepokój, spowijająca napięciem i pozwalająca na sensoryczne wyczucie skradającego się za postaciami zła, ale zarazem nie do końca nasączona grozą charakterystyczna dla tego gatunku. O prowadzonej niespiesznie narracji, która dynamizmem otula się dopiero w finalnym ujęciu – wtedy jawnie szokuje, zaskakuje i obnaża realizowaną przez autora intencjonalną manipulację czytelniczymi doznaniami. Tym samym w swojej nietypowej prozie Napiórkowski kładzie nacisk na uwypuklenie starannie kreowanej rzeczywistości, na nakładanie masek ekscytacji na nieszczęśliwe i zmęczone twarze, w końcu na ukazywanie innym iluzorycznie doskonałego życia i niezmąconych troskami relacji międzyludzkich, zwłaszcza w świecie mediów, w których naturalne staje się szafowanie swoją prywatnością. I przy tym uzmysławia pęd, któremu się poddajemy, któremu ulegamy wbrew swojej woli, na przekór swoich skrywanym potrzebom – autor kreśli obraz egzystencji ewidentnie wielowarstwowej, mocno refleksyjnej i uświadamiającej. Tworzy fikcyjne miejsce będące pułapka, ale też impulsem do znegliżowania swoich uczuć, do zagłębienia się w umyśle drugiego człowieka, ale również we własną tożsamość. Gdy traci się łączność ze światem wirtualnym, nie bez powodu odczuwa się lęk, w końcu trzeba wtedy zacząć żyć – naprawdę, bez podpowiedzi i bez powtórzeń. Nieszablonowa literacka konfrontacja z samym sobą, swoimi demonami i współczesnymi realiami, lekko zanurzona w paranormalnej materii!

„Gościni” Marcina Napiórkowskiego to historia rodziny Jaworskich, których ojciec nazywany Panem Wycieczką prowadzi kanał na YouTube, gdzie relacjonuje podróże swojej rodziny. Obserwowani przez tysięcy followersów ruszają w Beskidy by nagrać kolejny materiał na kanał. Już od samego początku widzimy, że to co na kanale nie do końca oddaje atmosferze panującej w tej rodzinie w prawdziwym życiu. Zmęczenie kanałem i sztucznym szczęściem pokazywanym tylko dla publiki zaczyna coraz częściej drażnić niektórych członków rodziny, którzy chętnie by zrezygnowały z wyjazdu. Niespodziewanie podróż przerywa im burza, podczas której trafiają do małego miasteczka Uśniejów, które jest pełne turystycznych atrakcji, niezwykle pomocnych mieszkańców, tajemnic. Każdy z rodziny Jaworskich dostaje tutaj wszystko czego tylko pragnie. Szybko jednak zauważają, że nie tylko spełniają się tutaj marzenia ale też ich najgorsze koszmary, a opuścić miasteczko wcale nie jest takie proste. Pisarz posługuje się znakomicie piórem, natomiast mimo, że przez cały czas czuć, że coś jest nie tak, napięcie jest wyczuwalne to jednak klasycznych elementy horroru tutaj nie znajdziemy. Autor znakomicie zbudował fabułę gdzie elementem grozy są w dużej mierze lęki naszych bohaterów. Jeśli jednak zdefiniujemy, że horrorem może być życie rodziny, zatraconej w nowinkach technologicznych gdzie prościej sięgnąć po telefon niż porozmawiać z innymi członkami swojej rodziny. To horror z którego nie wyskakują zza każdego roku potwory a krew nie bryzga na wszystkich. Jednak gdy nasze pragnienia za bardzo dojdą do głosu a umysł może zapragnąć niebezpieczne zmienić postrzeganie przez nas rzeczywistości.

W „Gościni” Marcin Napiórkowski bazuje na znanych klasycznych motywach literatury grozy, ale przekształca jest w coś współczesnego. I przyznam, że robi to znakomicie! Książę czyta się lekko, płynnie, bez specjalnego wysiłku, i choć nie jest to może proza, która faktycznie przeraża, to przez całą jej lekturę czujemy te przyjemne napięcie, ten dreszczyk, ten głos z tyłu głowy, który szepcze że coś tu jest bardzo nie tak, coś zaraz się złego stanie! Historia skupia się na rodzinie youtuberów, którzy nagrywają kontent podróżniczy. I choć Pan Wycieczka, który jest główną twarzą tego kanał cały czas zabiega o nowe materiały, nowe atrakcje, to rodzina jakoś nie jest zadowolona, a raczej zmęczona tym, że żyją pod kanał. To dobry obraz życia współczesnego, pracy w social mediach, która nastawiona jest na ciągłą pogoń za nowościami. Ale jest też to, co stare – stare mity, które i w tej powieści mają swoje miejsce, które wpływają nawet na tych najbardziej współczesnych, najbardziej postępowych ludzi czy tego oni chcą czy nie. Autor nieraz w tekst wplata nawiązania do literatury i popkultury, ale robi to w sposób bardzo spokojny, subtelny, tak że jak tego czytelnik nie wyłapie, to i tak lektura nada będzie przyjemna i w pełni zrozumiała. Naprawdę dobrze się przy niej bawiłam i w formie rozrywki, i w formie chwili do zastanawiania nad życiem współczesnym i rolą znanych mitów i motywów.

Rodzina Jaworskich. Niegdyś, taka jak moja czy Twoja. Dzisiaj to jedna z najpopularniejszych rodzin na YouTube. Pan Wycieczka - senior rodu, wraz z żoną i dzieciakami, zabiera swoich obserwatorów na wyprawy wszelakie. Krótkie i długie, dalekie i bliskie. Nagrywają wszędzie i ciągle. Jaworski nie zauważa, że jego rodzina ma powoli dość… Z posępnymi minami - za wyjątkiem Pana Wycieczki, rzecz jasna, wybierają się tym razem w Beskidy. Fatalna pogoda i uszkodzenie samochodu powodują, że trasa kończy się tymczasowo w niewielkim miasteczku Uśniejów. Nazajutrz okazuje się, że miejsce to ma do zaoferowania znacznie więcej, niż mogłoby się im wydawać. Tylko, czy tak jest naprawdę? ** Zacznę od tego, że „Gościni” nie jest ani klasycznym thrillerem, ani horrorem. Jest za to historią bardzo klimatyczną, chwilami niepokojącą i z całą pewnością zaskakującą. Bardzo podobały mi się wstawki lokalnego folkloru, czy też momenty rozważań, do czego zmierzamy jako społeczeństwo. Atmosfera książki zagęszcza się bardzo powoli i czuć w powietrzu, że coś się dzieje, choć jeszcze ani my, ani bohaterowie tej opowieści, nie wiemy co. Lektorka fantastyczna - wielkie brawa. Choć jest to lektura lekka i raczej nikogo nie przestraszy, wprowadzi Was w mroczny klimat małego miasteczka, z którego tak jak Jaworscy, nie będziecie chcieli wyjechać 😏