Spis treści:
- Co to jest łuszczyca skóry?
- Łuszczyca – przyczyny
- Rodzaje łuszczycy – czy wszyscy pacjenci chorują tak samo?
- Diagnostyka łuszczycy – jak rozpoznać łuszczycę?
- Nie tylko łuszczyca – inne przyczyny łuszczenia się skóry
- Atopowe zapalenie skóry twarzy i łuszczyca – jak je rozpoznać?
- Łuszczyca – leczenie
- Pielęgnacja skóry w łuszczycy
Uwaga! Ten tekst ma charakter wyłącznie informacyjny, nie służy samodiagnozie ani samoleczeniu i w żadnym razie nie może zastąpić indywidualnej porady lekarskiej!
Co to jest łuszczyca skóry?
Już na samym początku wyjaśniliśmy, co to jest łuszczyca. Zacznijmy więc od wytłumaczenia, skąd się bierze łuszczyca? Jest to choroba przewlekła, przebiegająca z okresami zaostrzeń (nawrotów) i remisji. Ma podłoże autoimmunologiczne. Oznacza to, że jest spowodowana wadliwym działaniem układu odpornościowego, który atakuje własne tkanki.
Łuszczyca – objawy
W przypadku łuszczycy dochodzi do nadmiernego pobudzenia keratynocytów (komórek naskórka) do podziałów, co powoduje pogrubienie, nadmierne rogowacenie i łuszczenie się naskórka.
To właśnie powyższe symptomy często są związane z łuszczycą. Objawy zazwyczaj obejmują również swędzenie skóry objętej zmianami.
Czy łuszczyca jest zaraźliwa?
W wielu przypadkach zmiany skórne są bardzo widoczne. Oprócz świądu czy bólu powodują u chorych ogromny stres psychiczny i lęk przed napiętnowaniem społecznym – potęgowany tym, że wiele osób zastanawia się, czy łuszczyca jest zaraźliwa. Dlatego koniecznie trzeba powiedzieć, że łuszczyca NIE jest chorobą zakaźną i NIE można się nią zarazić!
Łuszczyca – przyczyny
Choroba pojawia się u 1-3% populacji. Skąd się bierze łuszczyca? Przyczyny nie są do końca poznane, choć wiemy, że że są one niezależne od pacjenta. Na pewno występowanie łuszczycy nie jest spowodowane brakiem higieny czy innym zaniedbaniem.
Nie ma też wątpliwości co do tego, czy łuszczyca jest dziedziczna. Wiadomo, że dużą rolę odgrywają tu czynniki środowiskowe i dziedziczne, związane z genami regulującymi pracę układu odpornościowego.
Czynniki sprzyjające zaostrzeniu łuszczycy
Wielu pacjentów twierdzi, że wystąpienie lub zaostrzenie objawów łuszczycy jest zwykle poprzedzone pewnymi zdarzeniami. Do czynników wywołujących nawroty choroby należą między innymi:
- silny stres,
- palenie tytoniu,
- picie alkoholu,
- niektóre leki (np. steroidy doustne, pewne antybiotyki),
- infekcje wirusowe lub bakteryjne.
Rodzaje łuszczycy – czy wszyscy pacjenci chorują tak samo?
Istnieje kilka typów łuszczycy, wyróżnionych zależnie od czasu pojawienia się objawów, rodzaju, umiejscowienia, wyglądu i nasilenia zmian skórnych.
Zwyczajna łuszczyca plackowata
Plackowata łuszczyca skóry jest odmianą najczęściej występującą. Głównym objawem są duże (do kilku cm średnicy) owalne lub okrągłe obszary zaczerwienionej, zgrubiałej skóry pokrytej łuskami zrogowaciałego naskórka. Plamy te są najczęściej zlokalizowane na kończynach, kolanach i łokciach, plecach (rzadziej na brzuchu) i głowie, choć czasem występuje też łuszczyca na twarzy, a także łuszczyca na stopach i dłoniach.
Łuszczyca krostkowa
Łuszczyca krostkowa objawia się występowaniem krostek wypełnionych ropną wydzieliną. Wykwity mogą dotyczyć skóry całego ciała lub tylko niektórych obszarów (najczęściej stóp, dłoni i okolic paznokci).
Łuszczyca kropelkowa
W tej odmianie zmiany występują w postaci drobnych, licznych plamek – najczęściej na tułowiu - pokrytych łuszczącym się naskórkiem. Łuszczyca kropelkowa często pojawia się nagle, szczególnie po infekcjach paciorkowcami (np. po anginie).
Łuszczyca odwrócona
Jest to łuszczyca zlokalizowana w fałdach skórnych, np. pod pachami, w pachwinach czy okolicach narządów płciowych. Zmiany związane z łuszczycą odwróconą są zwykle zaczerwienione, połyskujące i gładkie. Łuski martwego naskórka są niewielkie lub nie ma ich wcale.
Łuszczyca stawowa
Łuszczyca stawowa inaczej nazywana jest łuszczycowym zapaleniem stawów. Stawy są miejscem często dotkniętym przez schorzenia autoimmunizacyjne (np. reumatyzm i kolagenozy) i nie inaczej jest w przypadku łuszczycy.
Łuszczyca paznokci
Czasem w przebiegu łuszczycy uszkodzeniu ulegają paznokcie. Jak wygląda łuszczyca paznokci? Płytka paznokciowa staje się pobrużdżona, pogrubiała, często zaczyna się oddzielać od łożyska (onycholiza) i kruszyć. U niektórych chorych łuszczyca dotyka wyłącznie paznokcie.
Erytrodermia łuszczycowa
To najcięższa postać łuszczycy, wymagająca leczenia szpitalnego. Erytrodermia łuszczycowa objawia się występowaniem stanu zapalnego całej powierzchni skóry. Skóra swędzi, jest czerwona, może być lekko popękana i pokryta łuszczącym się naskórkiem. Często chorobie towarzyszą objawy ogólne, takie jak gorączka, ból, osłabienie, przyspieszona praca serca.
Łuszczyca skóry głowy owłosionej
Obszary nadmiernie zrogowaciałego i łuszczącego się naskórka w obrębie owłosionej skóry głowy mogą być bardzo uciążliwe. Ze względu na to, że chora skóra głowy często swędzi, łuszczyca skóry głowy bywa mylona np. z łupieżem, grzybicą lub łojotokowym zapaleniem skóry.
Gwarancja najniższej ceny
Wyróżnia się także różne rodzaje łuszczycy ze względu na inne czynniki, na przykład:
- Początek wystąpienia objawów – łuszczyca typu I, inaczej młodzieńcza (pojawiająca u pacjentów przed 35. rokiem życia), która jest w dużej mierze uwarunkowana genetycznie, i łuszczyca typu II – dorosłych (w której pierwsze objawy występują po 50. roku życia),
- Nasilenie objawów – zależnie od obszaru skóry zajętej zmianami, lokalizacji tych zmian i wpływu choroby na jakość życia pacjenta można podzielić łuszczycę na łagodną, umiarkowaną i ciężką.
Diagnostyka łuszczycy – jak rozpoznać łuszczycę?
Ponieważ łuszczyca może przybrać wiele postaci, a niektóre jej objawy mogą występować także przy innych chorobach, to rozpoznanie łuszczycy zawsze powinien przeprowadzić lekarz dermatolog. Do specjalisty można zgłosić się prywatnie lub w ramach NFZ, na podstawie skierowania od lekarza POZ. Lekarz diagnozuje łuszczycę głównie na podstawie objawów klinicznych i szczegółowego wywiadu medycznego (pytań zadawanych pacjentowi). Czasem pomocne jest histopatologiczne badanie wycinka skóry lub badanie genetyczne w kierunku allelu HLA-Cw6, który predysponuje do wystąpienia niektórych rodzajów łuszczycy.
Nie tylko łuszczyca – inne przyczyny łuszczenia się skóry
Nazwa „łuszczyca” może sugerować, że każde schorzenie związane z łuszczeniem się skóry to jakiś rodzaj łuszczycy. Nic bardziej mylnego! Naskórek na twarzy lub innych częściach ciała może łuszczyć się z wielu przyczyn – błahych lub poważnych. Oto niektóre z nich:
- przesuszenie lub podrażnienie skóry, np. wskutek wystawienia na wiatr, mróz, upał lub klimatyzowane powietrze,
- nadmierne wystawienie skóry na słońce – częstym następstwem zbyt długiego opalania lub poparzeń słonecznych jest złuszczanie się martwego naskórka,
- atopowe zapalenie skóry – choroba zapalna związana z naruszeniem ochronnej bariery lipidowej skóry, często współwystępująca z alergiami,
- wyprysk kontaktowy (egzema) spowodowany kontaktem z substancjami drażniącymi lub uczulającymi,
- łojotokowe zapalenie skóry – zarówno owłosionej, jak i nieowłosionej,
- łupież zwykły lub pstry, z którym bywa mylona łuszczyca na głowie,
- zakażenia skóry, szczególnie grzybicze lub wirusowe.
Atopowe zapalenie skóry twarzy i łuszczyca – jak je rozpoznać?
Zarówno łuszczyca u dzieci, jak i u osób dorosłych może obejmować skórę twarzy. Z tego względu wielu pacjentów zadaje sobie pytanie, jak odróżnić łuszczycę od atopowego zapalenia skóry, które również jest chorobą przewlekłą, zapalną, powodującą problemy skórne takie jak łuszczenie się naskórka i świąd. Oczywiście aby uzyskać odpowiedź na to pytanie, najlepiej jest udać się do lekarza i powstrzymać się od samodzielnej diagnozy na podstawie artykułów internetowych.
Jednak warto znać podstawowe fakty na temat obydwu schorzeń, aby lepiej zrozumieć to, co lekarz będzie miał do przekazania.
- Łuszczyca to choroba autoimmunologiczna, tzn. jej przyczyną jest atakowanie własnych tkanek przez układ odpornościowy. Często współwystępuje z innymi chorobami autoimmunologicznymi, np. autoimmunologicznym zapaleniem stawów, cukrzycą typu 1 czy chorobą Hashimoto. Pierwsze objawy często występują u dorosłych, choć zdarza się też, że pojawiają się u dzieci lub młodzieży.
- Atopowe zapalenie skóry (AZS) to także przewlekła choroba zapalna, jednak powstająca na podłożu alergicznym. Jest związana z nadwrażliwością skóry i osłabieniem hydrolipidowej bariery naskórka, które prowadzi do nadmiernego przesuszenia skóry, silnego świądu i podrażnienia. Często współwystępuje z alergiami pokarmowymi, wziewnymi lub kontaktowymi (skórnymi) i najczęściej pojawia się już u niemowląt lub małych dzieci.
Ponieważ niektóre objawy tych dwóch chorób są podobne (np. stan zapalny, łuszczenie naskórka i świąd), to istnieją leki stosowane w leczeniu obydwu schorzeń. Jednak leki te zawsze przepisuje lekarz i nie należy stosować ich na własną rękę. Nieumiejętne leczenie – zarówno łuszczycy, jak i AZS – może doprowadzić do znacznego pogorszenia stanu zdrowia.
Gwarancja najniższej ceny
Łuszczyca – leczenie
Czy łuszczyca jest uleczalna? Niestety, nie da się całkowicie wyleczyć łuszczycy. Choroba ta jest przewlekła i chorzy często muszą zmagać się z nawracającą łuszczycą. Leczenie ma więc na celu ograniczenie czynnej fazy choroby i jak najdłuższe utrzymanie remisji, czyli okresu wolnego od objawów.
Kuracja powinna być zawsze prowadzona przez lekarza specjalistę – dermatologa lub reumatologa (szczególnie jeśli objawom skórnym towarzyszy łuszczycowe zapalenie stawów). Zależnie od typu łuszczycy, nasilenia objawów i indywidualnych potrzeb pacjenta lekarz dobiera odpowiednie leki miejscowe, czyli stosowane na skórę lub ogólnoustrojowe, najczęściej podawane doustnie. Oto podstawowe grupy leków stosowane w leczeniu łuszczycy:
- środki keratolityczne – np. kwas salicylowy, mocznik. Pomagają one złuszczać zrogowaciałą warstwę naskórka, natłuszczają i zmiękczają skórę, ułatwiają przenikanie leków w głąb naskórka,
- środki przeciwzapalne – np. glikokortykosteroidy w maściach lub kremach,
- cygnolina, dziegcie – działają złuszczająco i antyproliferacyjnie,
- analogi witaminy D (takalcytol i kalcypotriol) – mogą być podawane na skórę lub doustnie,
- retinoidy, czyli analogi witaminy A (np. tazaroten),
- leki cytostatyczne i immunosupresyjne podawane doustnie, np. metotreksat, cyklosporyna,
- nowoczesne leki biologiczne (np. przeciwciała monoklonalne).
Przy łuszczycy często stosuje się także fototerapię, czyli naświetlanie chorej skóry specjalnymi lampami emitującymi określone promieniowanie, najczęściej z zakresu UV.
W wielu przypadkach wystarcza leczenie miejscowe, czyli kremy, maści lub pasty stosowane na skórę. W cięższych przypadkach, lub kiedy leki miejscowe nie pomagają, lekarz może przepisać leczenie ogólnoustrojowe. Czasem kilka leków może byś stosowanych jednocześnie lub w określonej, ustalonej przez lekarza kolejności.
Pielęgnacja skóry w łuszczycy
Codzienna pielęgnacja skóry jest kluczowa jako postępowanie uzupełniające przy leczeniu łuszczycy oraz dla utrzymania długotrwałej remisji. Jakie kosmetyki na łuszczycę stosować? Warto poradzić się swojego lekarza, a także wybierać kosmetyki lub wyroby medyczne przeznaczone specjalnie dla osób z łuszczycą. Środki myjące powinny być łagodne i hipoalergiczne.
Czego nie lubi łuszczyca? Osoby, u których występuje łuszczyca głowy, powinny stosować specjalne płyny i szampony dziegciowe lub siarkowe, które ułatwiają złuszczanie naskórka. Należy także dbać o to, aby skóra była odpowiednio nawilżona i natłuszczona. Dermokosmetyki dla chorych na łuszczycę zawierają skuteczne emolienty (np. oleje naturalne i mineralne), składniki nawilżające (np. mocznik, glicerynę) i łagodzące.
Wiesz już, czy łuszczyca swędzi i jak przebiega łuszczyca. Początki choroby mogą jednak przypominać inne dolegliwości, dlatego podkreślmy raz jeszcze: wszelkie symptomy powinny być skonsultowane z lekarzem. Więcej artykułów znajdziesz w dziale Zdrowie.
Zdjęcie okładkowe: Shutterstock
Bibliografia
- „Łuszczyca – przyczyny, objawy, leczenie” – artykuł w serwisie Medycyna Praktyczna dla pacjenta. Link: https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/74363,luszczyca (dostęp: 04.10.2024).
- Adam Reich i wsp. „Łuszczyca. Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Część I: łuszczyca łagodna”, Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2018, 105, 225–243. DOI: https://doi.org/10.5114/dr.2018.75580, Link do pliku: https://www.ptderm.com.pl/zapytanie/luszczyca (dostęp: 04.10.2024).
- Jarosław Bogaczewicz, Anna Woźniacka, Anna Sysa-Jędrzejowska, „Zastosowanie witaminy D, jej metabolitów i analogów w lecznictwie dermatologicznym, Przegląd Dermatologiczny. 2009;96(6):419-427. Link: https://www.termedia.pl/Zastosowanie-witaminy-D-jej-metabolitow-i-analogow-w-lecznictwie-dermatologicznym,56,13849,1,0.html (dostęp: 04.10.2024).
Komentarze (0)