Spis treści:
- Jak stosować retinol – przewodnik dla początkujących i zaawansowanych
- Retinol efekty uboczne – jak zminimalizować ryzyko i łagodzić podrażnienia
- Czy retinol zadziała na nasilony trądzik?
- Retinol w ciąży – czy jest bezpieczny?
- Retinal a retinol – czym się różnią?
Retinol to nazwa jednej z witamin niezbędnych dla organizmu ludzkiego – witaminy A. Jest to witamina niezbędna dla utrzymania dobrego wzroku, stanu skóry i błon śluzowych. Retinol, a właściwie jego utleniona forma – retinal – to składnik substancji światłoczułych obecnych w siatkówce oka. Siatkówka to po łacinie „retina”, stąd nazwa retinolu i jego pochodnych, czyli retinoidów.
Jak stosować retinol – przewodnik dla początkujących i zaawansowanych
Aby odnieść jak najwięcej korzyści z kosmetycznej kuracji retinolem, warto przestrzegać kilku zaleceń. Są one szczególnie ważne w przypadku osób z cerą wrażliwą, podatną na podrażnienie i stany zapalne.
- Zacznij od kosmetyków z najłagodniej działającymi formami retinolu, np. estrami retinylu. Wybierz te, które mają stosunkowo niskie stężenie tej substancji – np. 0,01-0,1% RE. Jeśli twoja skóra dobrze zareaguje na taki produkt, stopniowo możesz wprowadzać kosmetyki z nieco wyższą zawartością retinolu.
- Pamiętaj o nawilżaniu, natłuszczaniu i właściwym odżywieniu skóry. Jeśli to konieczne, stosuj środki łagodzące, np. z dodatkiem allantoiny lub pantenolu.
- Odpowiednio przechowuj kosmetyki z retinolem – w szczelnie zamkniętych opakowaniach, w ciemnym i chłodnym miejscu. Najlepiej kupuj produkty w opakowaniach umożliwiających ochronę przed światłem i dostępem powietrza.
- Stosowanie retinolu najlepiej zacząć jesienią lub zimą, kiedy jest mało słońca. Pamiętaj, że skóra po retinolu jest wrażliwsza na światło słoneczne i promieniowanie UV, poza tym wystawienie twarzy posmarowanej kremem z retinolem na słońce sprawi, że substancja ta szybko straci swoje właściwości. W czasie kuracji unikaj wizyt w solarium, a na dzień stosuj kremy z wysokim filtrem przeciwsłonecznym.
Retinol efekty uboczne – jak zminimalizować ryzyko i łagodzić podrażnienia
Jak niemal każda substancja aktywna biologicznie retinol ma nie tylko zalety, ale również działania niepożądane. Jedną z jego cech, ograniczającą jego zastosowanie, jest wspomniana już wrażliwość na światło i utleniacze. Drugą cechą jest, niestety, fakt, że nie wszyscy dobrze tolerują kosmetyczne kuracje retinolem. Oto najczęstsze problemy powodowane przez retinol:
- podrażnienie skóry, np. zaczerwienienie, swędzenie, pieczenie,
- nadmierne łuszczenie naskórka,
- zwiększona wrażliwość skóry na czynniki drażniące, promieniowanie słoneczne i ultrafiolet.
Większość z tych problemów można przezwyciężyć, stosując dodatkową pielęgnację oraz dobierając odpowiednie kosmetyki do rodzaju cery, pory roku i innych okoliczności.
Czy retinol zadziała na nasilony trądzik?
Retinol oddziaływa na keratynocyty, czyli komórki naskórka, stymulując je do podziałów, przez co pobudza złuszczanie i odnowę naskórka. Dzięki temu reguluje też wydzielanie sebum i działa przeciwtrądzikowo, zmniejszając ryzyko blokady gruczołów łojowych przed nadmiernie zrogowaciałe komórki naskórka. Witamina A działa też ochronnie na kolagen, główne białko strukturalne skóry, pobudza jego syntezę i odbudowę. Retinol ma wpływ na aktywność melanocytów, czyli komórek naskórka wytwarzających ciemny pigment – melaninę. Podsumowując, retinol w kosmetologii wykazuje następujące właściwości:
- stymuluje regenerację naskórka,
- normalizuje procesy rogowacenia i złuszczania naskórka,
- działa przeciwzmarszczkowo, wygładzająco i ujędrniająco,
- rozjaśnia przebarwienia i wyrównuje koloryt skóry,
- łagodzi zmiany trądzikowe oraz zmniejsza blizny i przebarwienia potrądzikowe.
Retinol w ciąży – czy jest bezpieczny?
Retinol to nie tylko składnik kosmetyków. Obficie występuje w wielu popularnych produktach spożywczych i suplementach diety, które są powszechnie stosowane przez dużą część społeczeństwa. Nadmierne spożycie witaminy A z różnych źródeł i dodatkowa podaż retinolu przez skórę (w postaci maści, kremów i innych kosmetyków) mogą prowadzić do przedawkowania i hiperwitaminozy. Średnie zalecane spożycie witaminy A dla osoby dorosłej to około 800 mg RE na dobę. Maksymalna, w miarę bezpieczna dzienna porcja to 3000 mg RE na dobę. Hiperwitaminoza A jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży, a właściwie dla ich dzieci, które mają się urodzić. Może prowadzić do poważnych wad rozwojowych. Chociaż przez skórę wchłania się jedynie 7-8% retinolu z kosmetyków, to kobiety w ciąży i planujące ciążę powinny unikać stosowania preparatów z retinolem szczególnie przez dłuższy czas i na duże powierzchnie ciała. Powinny też zwrócić uwagę na ilość spożywanej witaminy A, czy to w codziennych posiłkach, czy w suplementach diety.
Retinal a retinol – czym się różnią?
Wspomnieliśmy już o dwóch formach witaminy A – retinolu oraz retinalu, obecnym w siatkówce oka. W kosmetyce stosuje się przede wszystkim retinol oraz jego estry - octan i palmitynian retinylu, czasem również propionian retinylu. W składzie kosmetyków, według międzynarodowej nomenklatury surowców kosmetycznych INCI, są one opisane odpowiednio jako:
- retinol – INCI: Retinol,
- octan retinolu (lub retinylu) – INCI: Retinyl Acetate,
- palmitynian retinolu (lub retinylu) – INCI: Retinyl Palmitate,
- propionian retinolu (lub retinylu) – INCI: Retinyl Propionate.
Estry retinolu są w skórze stopniowo hydrolizowane, czyli rozkładane do wolnego retinolu, który jest formą aktywną. Dzięki temu mają łagodniejsze działanie niż czysty retinol, powodują mniej podrażnień, a w produktach charakteryzują się lepszą stabilnością i odpornością na warunki środowiska. Należy jednak pamiętać, że wszystkie formy retinolu rozkładają się pod wpływem światła i tlenu, dlatego zawierające je kosmetyki należy przechowywać w szczelnie zamkniętych opakowaniach i chronić przed światłem.
Retinal (INCI: Retinal), czyli aldehyd retinowy, w kosmetykach stosowany jest rzadziej niż retinol i jego estry, i działa trochę mocniej od nich. Ze względu na różną aktywność rozmaitych form retinolu, ich zawartość w kosmetykach i innych produktach określa się w ujednoliconych jednostkach, przeliczonych na aktywność czystego retinolu. Ta jednostka to tzw. ekwiwalent retinolu, w skrócie RE (ang. retinol equivalent).
Najbardziej utleniona i najsilniej działająca pochodna retinolu - kwas retinowy (czyli tretinoina i jej izomer - izotretinoina) – nie jest przez prawo europejskie dopuszczona do stosowania w kosmetykach. Jako substancje silnie działające i niosące ryzyko poważnych działań niepożądanych, różne formy kwasu retinowego znajdują zastosowanie jedynie w lekach dermatologicznych dostępnych na receptę.
Więcej poradników znajdziesz na Empik Pasje w dziale Dbam o urodę.
Zdjęcie okładkowe: źródło: shutterstock.com
Bibliografia
- Zasada, M., & Budzisz, E. (2019). “Retinoids: active molecules influencing skin structure formation in cosmetic and dermatological treatments”. Postepy dermatologii i alergologii, 36(4), 392–397. Link: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6791161/pdf/PDIA-36-87443.pdf (dostęp: 16.02.2024),
- Aleksandra Czarnota, Retinoidy. „Mechanizm działania, właściwości oraz zakres stosowania w dermatologii i kosmetologii”. Kosmetologia Estetyczna, vol. 7(4), 2018, 371. Link: https://www.kosmetologiaestetyczna.com/2018/retinoidy-mechanizm-dzialania-wlasciwosci-oraz-zakres-stosowania-w-dermatologii-i-kosmetologii/ (dostęp: 16.02.2024),
- SCCS (Scientific Committee on Consumer Safety), revision of the scientific Opinion (SCCS/1576/16) on vitamin A (Retinol, Retinyl Acetate, Retinyl Palmitate), preliminary version of 10 December 2021, final version of 24-25 October 2022, SCCS/1639/21. Link: https://health.ec.europa.eu/publications/revision-scientific-opinion-sccs157616-vitamin-retinol-retinyl-acetate-retinyl-palmitate_en (dostęp: 16.02.2024).




Komentarze (0)