Trinity. Historia bomby, która zmieniła losy świata (okładka  twarda, wyd. 06.2025)

Historia jest sama w sobie wciągająca, ukazana w bardzo prosty i ciekawy sposób. Spodoba się zarówno dorosłemu, młodzieży, jak i dziecku, które jest wkręcone w tę tematykę. Bardzo przyjemnie zilustrowane. Polecam!

„Zastanówcie się, jaki to świat, w którym możemy zniszczyć siebie w ciągu kilku godzin.” (ang. "Think of the world we carry in our hands, where we can destroy ourselves in a few hours.") Winston Churchill Komiks „Trinity” opowiada o jednym z najważniejszych i najbardziej dramatycznych wydarzeń XX wieku – stworzeniu i użyciu broni atomowej. Aby w pełni zrozumieć przesłanie tej powieści graficznej, warto przyjrzeć się tłu historycznemu, które ją ukształtowało. Na początku XX wieku nauka przeżywała rewolucję. Odkrycia takich postaci jak Marie Curie (promieniotwórczość), Ernest Rutherford (model atomu) czy James Chadwick (odkrycie neutronu) stworzyły podstawy do zrozumienia jądra atomowego. Gdy w 1938 roku niemieccy fizycy Otto Hahn i Fritz Strassmann odkryli zjawisko rozszczepienia jądra atomu uranu, naukowcy zdali sobie sprawę z jego potencjalnego zastosowania – zarówno energetycznego, jak i militarnego. Wybuch II wojny światowej zmienił wszystko. W obawie, że hitlerowskie Niemcy pierwsze zbudują bombę atomową, grupa wybitnych uczonych – wielu z nich żydowskich uchodźców z Europy – zwróciła się do rządu USA. Jednym z najważniejszych inicjatorów był Leo Szilard, który wraz z Einsteinem wystosował list do prezydenta Roosevelta. Tak narodził się Projekt Manhattan – ściśle tajna inicjatywa zbudowania amerykańskiej bomby atomowej. Projekt Manhattan (1942–1946) był jednym z największych i najdroższych projektów badawczo-wojskowych w historii. W jego skład wchodzili najwybitniejsi fizycy świata: Robert Oppenheimer, Richard Feynman, Niels Bohr, Enrico Fermi i wielu innych. Prace koncentrowały się m.in. w Los Alamos (Nowy Meksyk), gdzie opracowano konstrukcję dwóch bomb: „Little Boy” (na uran) i „Fat Man” (na pluton). Mimo że Niemcy poddały się w maju 1945 roku, wojna na Pacyfiku trwała. 6 sierpnia 1945 roku bombowiec Enola Gay zrzucił bombę na Hiroshimę, a trzy dni później – 9 sierpnia – na Nagasaki. Szacuje się, że zginęło łącznie ponad 200 tysięcy ludzi. Był to pierwszy (i jak dotąd jedyny) przypadek użycia broni atomowej w konflikcie zbrojnym. Uzasadnienie polityczne brzmiało: skrócenie wojny i uniknięcie inwazji na Japonię. Ale dla wielu – w tym dla części naukowców – był to moralny punkt zwrotny. Już po wojnie, kiedy ZSRR rozpoczął własny program nuklearny, świat wszedł w zimną wojnę i wyścig zbrojeń atomowych. Wielu naukowców, w tym Oppenheimer, zaczęło otwarcie krytykować militaryzację nauki. Oppenheimera publicznie przesłuchiwano, a jego reputacja została zniszczona przez władze USA w czasie rosnącej paranoi antykomunistycznej. Pan Jonathan Fetter-Vorm w swoim komiksie mistrzowsko przeplata fakty naukowe, biografie i wydarzenia polityczne. Przypomina o tym, że stworzenie bomby atomowej to nie tylko przełom technologiczny, ale też tragedia moralna i ludzka. Stawia pytania o odpowiedzialność naukowców, granice wiedzy i to, co dzieje się, gdy nauka służy wojnie. Komiks „Trinity” osadzony jest w bardzo bogatym i dramatycznym kontekście historycznym – od rewolucji naukowej po narodziny zimnej wojny. To opowieść o ludziach, którzy odkryli nowe prawa fizyki, ale zostali wciągnięci w tryby polityki i wojny. Dzięki temu „Trinity” to nie tylko lektura historyczna, ale też przestroga na przyszłość. Kulminacją prac był test „Trinity” z 16 lipca 1945 roku – pierwsza w historii eksplozja jądrowa. Moment ten symbolicznie i dosłownie zapoczątkował erę atomową. Pan Jonathan Fetter-Vorm w swoim komiksie „Trinity. Historia bomby, która zmieniła losy świata” podejmuje się trudnego, lecz fascynującego zadania: przedstawić narodziny bomby atomowej w formie powieści graficznej. I czyni to z dużą świadomością, równoważąc historyczną precyzję z emocjonalnym ciężarem tematu. Komiks przedstawia rozwój fizyki jądrowej – od odkryć Curie i Einsteina, przez projekt Manhattan, aż po test Trinity i zrzucenie bomb na Japonię. Choć wydarzenia są dobrze znane z podręczników, tutaj ukazane są w sposób żywy i poruszający. Już we wstępie, narrator mówi: „Każda bomba zaczyna się od pomysłu. Ale pomysły są łatwe. To wykonanie czyni je niebezpiecznymi.” To zdanie ustawia ton całej opowieści – nie o technologii, lecz o wyborach. Czarno-białe ilustracje budują atmosferę niepokoju i historycznego ciężaru. Fetter-Vorm nie epatuje przemocą – zamiast tego operuje symboliką i kontrastem. Scena testu Trinity przedstawiona jest z perspektywy oczekujących naukowców, gdy pojawia się rozbłysk: „I wtedy nadeszło światło. Wcześniej niż dźwięk. Wcześniej niż cokolwiek.” Ta cisza przed dźwiękiem eksplozji uderza bardziej niż jakikolwiek wybuch. Pozycja ta świetnie tłumaczy podstawy fizyki jądrowej, jednak najważniejszy jest aspekt ludzki. Oppenheimer – główny bohater tej opowieści – ukazany jest jako człowiek pełen wątpliwości. Po teście Trinity wypowiada słowa, które przeszły do historii: „Teraz stałem się Śmiercią, niszczycielem światów.” zaczytanizkawa.blogspot.com

Od odkryć Marii Skłodowskiej-Curie i Pierra’a Curie na temat promieniowania, przez opracowanie modelu atomu przez Rutherforda, po tajny amerykański projekt podczas II wojny światowej - "Trinity" opowiada historię powstania i detonacji pierwszej bomby atomowej w formie czarno-białego komiksu, który naprawdę robi wrażenie. Zauważyłam, że pozytywne recenzje zazwyczaj tworzy mi się trudniej niż negatywne. No bo też ile można pisać o tym, że wszystko w tej książce wypada po prostu świetnie? Ale spróbujmy. "Trinity" to komiks treściwy, konkretny - przedstawia najważniejsze informacje, zarówno historyczne, jak i techniczne czy naukowe. Dowiemy się więc z niego i jak doszło do stworzenia tajnego projektu Manhattan, i w jaki sposób zachodzi reakcja łańcuchowa wewnątrz bomby atomowej. A równocześnie czyta się to jak dobrą powieść. Choć tekstu jest tu niewiele, każde zdanie wydaje się odpowiednio przemyślane i wyważone, każde słowo uderza idealnie w odpowiednie tony, każda litera wywołuje w czytelniku pożądaną reakcję. Bo choć Fetter-Vorm opisuje oczywiście fakty historyczne i prawa fizyczne - pierwsze w oparciu o wiele źródeł, by zachować jak najbardziej wierny przekaz, a drugie bardzo przystępnie i obrazowo (dosłownie - z obrazkami), by zrozumiał je każdy czytelnik - to jednak nie to robi na nas największe wrażenie. Największe wrażenie robi wydźwięk tej historii, największe wrażenie robią przemyślenia na temat tego, jak powstanie rzeczonej bomby całkowicie odmieniło świat i jego dynamikę, największe wrażenie robią w końcu drastyczne kadry z samej detonacji. I mimo, że wszyscy znamy tę historię, nie robi się ona przez to ani odrobinę mniej przerażająca, a autor zdecydowanie potrafi przestawić ją w emocjonujący i dający do myślenia sposób. Wszystkie ilustracje są czarno-białe, ale zupełnie nie odbiera im to uroku. Wręcz przeciwnie, kreska przyciąga nasze oko, a całość wygląda trochę jak kadry ze starych filmów albo zdjęcia naszych dziadków. Słowem, adekwatnie do swojej historycznej tematyki. Okazuje się, że dwa kolory w zupełności wystarczą, by oddać całą gamę emocji i naprawdę poruszyć czytelnika. "Trinity" pod każdym względem zasługuje na pochwały i zachwyty. To jest 150 stron naprawdę świetnej roboty.