Big Mess (CD)

Ten obszerny, ambitny album zawiera 18 utworów i pokazuje, że Danny Elfman - zdobywca nagród Grammy i Emmy, kompozytor muzyki filmowej, wkracza na nowe, śmiałe tereny zarówno jako autor, jak i wykonawca, czerpiąc z dystopijnej palety zniekształconych gitar elektrycznych, industrialnych barw syntezatorów i orkiestry. Na płycie usłyszeć można także innych doskonałych muzyków biorących udział w tym projekcie: perkusista Josh Freese (Devo, Wheezer, The Vandals), basista Stu Brooks (Dub Trio, Lady Gaga, Lauryn Hill) oraz gitarzyści Robin Finck (Nine Inch Nails, Guns N' Roses) i Nili Brosh (Tony Macalpine, Paul Gilbert). ‘Big Mess’ to pierwsza solowa kolekcja utworów Elfmana od ponad trzydziestu lat.

Album ‘Big Mess’ powstał niemal w całości spontanicznie podczas kwarantanny w 2020 roku. Rozpoczął się jako eksperyment, łączący agresywny rock i orkiestrowe smyczki w sposób, który nie był intensywnie eksplorowany. „Kiedy zacząłem pisać to było jak otwieranie puszki Pandory i stwierdziłem, że nie mogę przestać. Nic z tego nie było zaplanowane. Nie miałem pojęcia, ile piosenek napiszę, ale od samego początku szybko stał się projektem o mocno kontrastujących, a nawet sprzecznych tonach.”

"Minęło tak dużo czasu, odkąd zrobiłem coś osobistego, więc kiedy zaczynałem ten projekt to szczerze mówiąc nie wiedziałem już, jak brzmi Danny Elfman. Pisanie tych piosenek było podróżą w odkrywaniu tego, tak samo jak wszystkiego innego".

Piosenki na ‘Big Mess’ przywołują na myśl wszystko od Nine Inch Nails, przez Davida Bowiego, aż po XTC,  łącząc w sobie zarówno złożone harmonicznie aranżacje jak i prostą, wysokoenergetyczną muzykę z kąśliwym, ostrym dowcipem, który odnosi się do chaosu i zagubienia współczesnego świata. I chociaż gniew, frustracja i izolacja są wyczuwalne w jego przekazie, Big Mess to coś więcej niż tylko wyładowanie się. Elfman stworzył przestrzeń, w której mógł naprawdę usiąść ze swoimi emocjami i pisać bez ograniczeń, osiągając na tej płycie rodzaj artystycznego wyzwolenia, które umykało mu przez dekady, odkrywając na nowo swój głos i wymyślając siebie samego. „Od 25 lat tak naprawdę nie śpiewałem niczego jako ja” — wyjaśnia. „Ku mojemu zdziwieniu odkryłem, że teraz mogę robić rzeczy, których nie mogłem robić, gdy byłem młodszy. To było jak odkrycie, że mam zupełnie nowy głos”.

Elfman nie wstydzi się używać tego głosu, by podzielić się swoimi przemyśleniami. ‘Big Mess’ to płyta często wyraźnie polityczna - "Choose Your Side", "Serious Ground" i "Sorry" zakotwiczają się w politycznej intensywności naszych czasów. Nawet przerobiona piosenka Oingo Boingo - "Insects", przekształca się w medytację nad chciwością i chorobą amerykańskiej klasy rządzącej - ale ‘Big Mess’ jest również głęboko osobistym dziełem, z piosenkami takimi jak "In Time", "We Belong" i "Everybody Loves You", pokazującego więcej z Danny Elfmana niż słyszeliśmy na jakimkolwiek etapie jego niezwykle eklektycznej kariery.

Urodzony i wychowany w południowej Kalifornii, Elfman rozpoczął swoją karierę jako członek surrealistycznej, awangardowej trupy teatru muzycznego, znanej jako The Mystic Knights of Oingo Boingo. Inspirując się wszystkim, od wczesnego big bandu z Harlemu, przez niemiecki kabaret, aż po balijski Gamelan i zachodnioafrykańskie instrumenty perkusyjne, grupa ostatecznie przekształciła się w uznany przez krytyków zespół rockowy Oingo Boingo, którego energiczne występy i zmieniające gatunki brzmienie w latach 80tych i 90tych, przyniosły im fanatycznie oddanych fanów i kultowy status.

Wśród pierwszych fanów grupy znalazł się początkujący reżyser Tim Burton i Paul Reubens (aka Pee-wee Herman), którzy zatrudnili Elfmana do skomponowania muzyki do ich pierwszego filmu fabularnego, Pee-wee's Big Adventure. Współpraca ta okazała się być początkiem długiej i owocnej współpracy Elfmana i Burtona, którzy stworzyli muzykę do wielu kultowych filmów Burtona, takich jak Batman, Sok z żuka, Big Fish, Edward Nożycoręki. Do tej pory Elfman stworzył muzykę do ponad 100 filmów dla wielu znakomitych reżyserów - od Petera Jacksona i Davida O'Russella po Gusa Van Santa, Sama Raimiego i Anga Lee, zdobywając cztery nominacje do Oscara, dwie nagrody Emmy i Grammy za pracę przy takich filmach jak "Mleko", "Polowanie na dobrą wolę", "Faceci w czerni" i "Poradnik pozytywnego myślenia", a także za tematy telewizyjne dla "The Simpsons" i "Desperate Housewives".

"Kiedy po raz pierwszy zacząłem pracować przy filmach, czułem się naprawdę niemile widziany" - wspomina Elfman. "Wciąż miałem w sobie dużo punkowej energii, więc żywiłem się tym rodzajem negatywności. Nie obchodziło mnie, co inni kompozytorzy o mnie myślą. Liczyło się tylko to, że reżyserom podobało się to, co napisałem, a muzycy zdawali się naprawdę lubić to grać".

"Jako artysta stwierdzam, że muszę ciągle stawiać sobie nowe wyzwania" - mówi Elfman. "Muszę się ciągle ruszać, ciągle wypychać siebie poza moją strefę komfortu".

Zawsze niespokojny Elfman wkrótce wyszedł poza Hollywood, komponując swoje pierwsze utwory koncertowe na symfonie i orkiestry na początku 2000 roku. Po raz kolejny poczuł się jak outsider (tym razem odrzucany przez klasycznych purystów, którzy postrzegali go jako intruza w popkulturze) i po raz kolejny wykorzystał tę wątpliwość do napędzania swojego niezwykłego sukcesu. W 2005 r. miał premierę swojego pierwszego oryginalnego dzieła klasycznego, Serenady Schizophrana, w Carnegie Hall. W 2008 roku jego kompozycje do baletu 'Twyla Tharp’s Rabbit and Rogue' miały swoją światową premierę w Metropolitan Opera House w Lincoln Center. Tylko w ciągu ostatnich kilku lat przyjmował zamówienia do London Philharmonic Orchestra, Berlin Philharmonic Piano Quartet, Królewskiej Szkockiej Orkiestry Narodowej i Czeskiej Narodowej Orkiestry Symfonicznej. W 2019 roku wydał również swój pierwszy album Violin Concerto, Eleven Eleven.

I tak Elfman rozpoczął rok 2020 z planami na kolejny ambitny i nieoczekiwany projekt: obejmujący całą karierę set na żywo na Coachelli, który łączyłby jego prace filmowe z przerobionymi wersjami klasyków Oingo Boingo i zupełnie nowymi "chamber-punkowymi" kompozycjami napisanymi specjalnie na scenę. Coachella oczywiście nie odbyła się, ale miesiące pracy, jakie Elfman włożył w napisanie piosenek i próby z zespołem, otworzyły wrota. Gdy kwarantanna przedłużała się, Elfman nie był w stanie powstrzymać mnóstwa nowego materiału, który z niego wypływał. Muzyka była zaskakująco agresywna, przesiąknięta jadem, z którego Elfman nie zdawał sobie sprawy. Teksty były kąśliwe, wytykające społeczną i polityczną degenerację XXI wieku z wściekłością i żrącym humorem.

"Miałem w sobie cały ten gniew i zdałem sobie sprawę, że potrzebuje on ujścia" - mówi Elfman. "Jednocześnie wciąż byłem w kontakcie z tą częścią mnie, którą zawsze pociągał absurd, więc piosenki zaczęły powstawać parami: jedna poważna, jedna sarkastyczna; jedna ciężka, jedna lekka. To była bardzo dziwna wewnętrzna rywalizacja, która toczyła się podczas całego procesu."

Z tej dychotomii wyłoniła się wizja 'Big Mess',  albumu eksplorującego jin i jang artystycznej osobowości Elfmana.  Znajdziemy  tam bardziej osobiste, szczere, emocjonalne rozważania na temat polityki, starzenia się i tożsamości oraz niepokorne, pogardliwe, post-punkowe studia charakterów, które oddają się szaleństwu i śmieszności. Elfman nagrał tę kolekcję w swoim domu poza miastem, gdzie poddał się kwarantannie wraz z rodziną. Minimalistyczna aranżacja idealnie pasowała do piosenek, które emanowały maniakalną, wybuchową energią.

"Wszystko, co miałem ze sobą, to ręczny mikrofon, keyboard i gitara elektryczna" - wyjaśnia. "Nie miałem nawet sprawnych słuchawek, więc nagrywałem swoje wokale z odtwarzaniem przez głośniki. Nie przejmowałem się słabym dźwiękiem, ponieważ czułem się tak dobrze, jakbym śpiewał na scenie podczas występu na żywo."

Ta żywa energia wpłynęła na podejście kolegów Elfmana z zespołu, którzy odwiedzili studio Elfmana w East Hollywood, gdzie ukończył on album, aby ze względu na ograniczenia COVIDowe pojedynczo nagrać swoje partie.

"Ponieważ tak długo przygotowywałem się do Coachelli, moja wizja nagrywania tych piosenek była wciąż zakorzeniona w mentalności stania na scenie przed publicznością", wyjaśnia Elfman.

W rezultacie większość muzyki ma zdecydowanie gitarowy rdzeń. Elfman zastanawiał się również nad sposobami włączenia orkiestrowych smyczków do muzyki rockowej - w bardzo agresywny sposób, i te stały się obecne w prawie każdym utworze.

"Od początku wiedziałem, że to nie będzie zgrabna, łatwa do skategoryzowania płyta" - mówi Elfman. "Jej przeznaczeniem zawsze była ta szalona kakofonia, bo taki właśnie jestem. ‘Big Mess’ to ja".

W szaleństwie jest metoda, w nieładzie jest wyraźne piękno. Chaos w sercu tej płyty jest czystym odzwierciedleniem człowieka, jaki się za nią kryje, i dobitnym przypomnieniem, że po 40 latach kariery Danny Elfman wciąż jest pełen niespodzianek.

Tracklista:

1. Sorry

2. True

3. In Time

4. Everybody Loves You

5. Dance With The Lemurs

6. Serious Ground

7. Choose Your Side

8. We Belong

9. Happy

10. Just A Human

11. Devil Take Away

12. Love In The Time Of Covid

13. Native Intelligence

14. Better Times

15. Cruel Compensation

16. Kick Me

17. Get Over It

18. Insects