Metamorphoses (CD)

Pomysł nagrania i wydania przez Fundację im. Zbigniewa Seiferta solowej płyty Mateusza Smoczyńskiego był dość oczywisty. Mateusz jest zwycięzcą drugiej edycji Międzynarodowego Jazzowego Konkursu Skrzypcowego im. Zbigniewa Seiferta z 2016 r., a fundacja nie poprzestaje przecież na przekazaniu nagrody, lecz ściśle współpracuje z laureatami konkursu, organizując im koncerty czy wspierając w realizacji nagrań płytowych. To jednak nie jest jedyny powód, dla którego zaproponowaliśmy Mateuszowi nagranie recitalu solowego.

Mateusz Smoczyński jest muzykiem wybitnym i wszechstronnym, biorącym udział w rozlicznych ambitnych i wysoko ocenianych przez krytykę projektach. Dość wspomnieć amerykański Turtle Island Quartet, w którym działał w latach 2012-2016, kapitalny Atom String Quartet, zespoły autorskie, czyli Mateusz Smoczyński Quintet oraz New Trio, a wreszcie słynny Zakopower czy Natalię Kukulską. Czas zatem przedstawić kolejne artystyczne wcielenie tego utalentowanego skrzypka, kompozytora i aranżera.

Recital solowy składający się głównie z autorskich kompozycji jest w karierze Mateusza odważnym i ważnym krokiem. Mateusz po raz kolejny udowadnia, że nie ma muzycznych granic, których nie potrafiłby przekroczyć. A przecież koncert solowy to przedsięwzięcie wyczerpujące emocjonalnie i fizycznie. Znalezienie równowagi między techniczną brawurą a niebanalną liryką i zgrabnym żonglowaniem różnorodną stylistyką, między skupieniem się na detalach a przekazaniem całościowej idei jest niezwykle trudnym wyzwaniem. Wypełnienie tej przestrzeni za pomocą jednego tylko, maksymalnie dwóch instrumentów (niedawnym odkryciem Smoczyńskiego są skrzypce barytonowe) wymaga niebywałego warsztatu, kunsztu i muzykalności, które niewątpliwie cechują naszego artystę.

W licznych wywiadach Mateusz Smoczyński przyznaje się do trzech fascynacji muzycznych: są nimi Zbigniew Seifert, John Coltrane oraz Karol Szymanowski. Zawarta na niniejszej płycie muzyka poszerza ten wachlarz wpływów o Niccolò Paganiniego, Eugène’a Ysaÿe, Györgya Ligetiego i Krzysztofa Pendereckiego. Nieco odmienne stylistycznie są uzupełniające to nagranie kompozycje Marka Summera i Jana Smoczyńskiego – brata Mateusza i jego wiernego muzycznego przyjaciela.

Mateusz Smoczyński tak mówi o swym najnowszym projekcie: Główną myślą, która towarzyszyła mi przy tworzeniu tego albumu, była chęć nagrania płyty nie jazzowej, a klasycyzującej, jednak z przestrzenią na improwizację. Od zawsze imponowały mi dłuższe formy muzyczne spotykane w muzyce poważnej, ale jako autor nigdy nie miałem odwagi się z nimi zmierzyć. O solowej płycie myślałem od dawna, i to właśnie ona stała się pretekstem do spełnienia ambicji i sprawdzenia swoich możliwości kompozytorskich. Efektem tej pracy jest między innymi czteroczęściowa „Sonata”, główny utwór na tej płycie. Komponowanie utworów wykraczających poza jazzowy temat jest dla mnie nowością i to właśnie jest ta moja „metamorfoza”. Aby jednak uniknąć monotonii solowego albumu, spróbowałem przełamać płytę utworami zbliżającymi się do innych gatunków muzycznych.

Solo Violin Zbigniewa Seiferta powstała ponad czterdzieści lat temu i wciąż jest niezwykle ważną pozycją w muzyce jazzowej, a zwłaszcza w solowej wiolinistyce jazzowej. Mamy nadzieję, że album Mateusza Smoczyńskiego również stanie się inspiracją dla młodych artystów, którzy poszukują swojego języka muzycznego w trudnej solowej materii.

Aneta Norek-Skrycka, prezes Fundacji im. Zbigniewa Seiferta