Mikołaj Dylecki (CD)

Praca nad przygotowaniem tej płyty rozpoczęła się w 2019 roku, kiedy po raz pierwszy zetknąłem się z muzyką Mikołaja Dyleckiego – fragmenty jego Liturgii Rekwialnej wykonywaliśmy z Wrocław Baroque Ensemble w Kijowie. Wówczas wywarły na mnie duże wrażenie, co wraz z późniejszą pracą dyrygencką nad dziełami tego twórcy i kolejnymi koncertami umacniało we mnie poczucie, że mam do czynienia z wyjątkowym repertuarem. W twórczości Dyleckiego dochodzi bowiem do fascynującego spotkania Wschodu z Zachodem – język, liturgia i melodyka Kościoła wschodniego współgrają z zachodnimi technikami kompozytorskimi i stylami muzycznymi. Widoczne są wyraźne inspiracje polichóralnym stylem weneckim i stile concertato, często odcinki tutti przeplatają się z fragmentami figuracyjnymi w obsadzie solowej. Można dostrzec także elementy retoryki muzycznej (...)

Oba prezentowane na płycie utwory liturgiczne są przeznaczone na dwa czterogłosowe zespoły wokalne. W moim przekonaniu sposób ich wykonania powinien być zbliżony do tego, jak wykonujemy religijną muzykę polichóralną tego okresu, tworzoną dla Kościoła katolickiego w obrządku łacińsko-zachodnim. Mam nieodparte wrażenie, że gdyby uzupełnić obecną w tych dziełach fakturę a cappella o instrumenty typowe dla muzyki europejskiej pierwszej połowy XVII wieku (np. kornety i puzony), czyli instrumentarium używane m.in. przez Claudia Monteverdiego czy Bartłomieja Pękiela i Mikołaja Zieleńskiego, wtedy by się okazało, jak bardzo bliska jest muzyka Dyleckiego temu, co działo się wówczas w Europie Zachodniej. (...)

Projekt ten był dla mnie okazją do zetknięcia się z muzyką, która powstała na terenie Rzeczypospolitej, ale jednocześnie leży u źródeł ukraińskiej muzyki wielogłosowej. Dużym odkryciem był fakt, że jedną z dróg, którymi wielogłosowość zawitała na grunt muzyki cerkiewnej, była właśnie twórczość Dyleckiego – jego relacje z twórcami polskimi czy też znajomość stylu włoskiego. Co ciekawe, proces ten był jednym z powodów tego, że muzyka cerkiewna nie wróciła już do pełnej monodyczności, takiej jak w XIV czy XV wieku. Mamy więc dowody na to, że ówczesna Rzeczpospolita Obojga Narodów była przestrzenią nieskrępowanej wymiany idei artystycznych i ich wzajemnego przenikania się, że na jej terenie tworzyły się podwaliny integracji europejskiej w obszarze kultury.

Chciałbym złożyć podziękowania wykonawcom i osobom, które brały udział w przygotowaniu tego albumu. Ponadto szczególne wyrazy wdzięczności za wszelką pomoc i merytoryczne wsparcie kieruję do dr Iryny Gierasimowej (Bazylowej), prof. Aleksandra Naumowa, dr. Łukasza Hajduczeni, a także Ludmiły Kapustiny i Volodymyra Andrushchaka.

Andrzej Kosendiak

Program:

MIKOŁAJ DYLECKI  (1630–1690)

Liturgia Rekwialna                                        [21'16]

[1] Jednorodzony Synu                                  2'49

[2] Ektenia mała                                             0'42

[3] Przyjdźcie, pokłońmy się                          0'53

[4] Trisagion                                                   0'44

[5] Alleluja                                                      1'57

[6] Ektenia żarliwa                                         2'27

[7] Pieśń Cherubinów                                    4'57

[8] Miłosierdzie, pokój                                  4'35

[9] Godną rzeczą jest                                     2'08

Kanon Zmartwychwstania                            [13'38]

[10] Zmartwychwstania dzień                       1'06

[11] Przyjdźcie, pijmy napój nowy                1'52

[12] W Boskiej straży                                     1'49

[13] Powstańmy ze snu o bladym świtaniu  1'24

[14] Zstąpiłeś w otchłanie ziemi                    1'07

[15] Powstał Jezus z grobu                            0'53

[16] Ten, co młodzieńców z pieca ognistego wyrwał 1'16

[17] Ten dzień                                                1'40

[18] Zajaśniej, zajaśniej, Jerozolimo Nowa   1'25

[19] Zasnąłeś w ciele jako martwy                1'03

Bonus:

[20] Chrystus powstał z martwych                1'20

[21] Dawid, praojciec Boży                            2'31

Czas całkowity                                               39'08