Spis treści:
- Co to jest kolonoskopia?
- Dlaczego przygotowanie do kolonoskopii jest takie ważne?
- Przygotowanie do kolonoskopii – dieta i środki przeczyszczające
- Przygotowanie do kolonoskopii – specjalistyczne środki przeczyszczające
- Co można jeść po kolonoskopii?
Co to jest kolonoskopia?
Kolonoskopia to badanie jelita grubego, czyli okrężnicy, za pomocą długiej, elastycznej sondy (endoskopu) zakończonej kamerą. Sonda umożliwia nie tylko dokładne obejrzenie wnętrza jelita, ale i pobranie wycinków do oceny histopatologicznej, a nawet wykonanie niewielkiego zabiegu, np. wycięcia polipa. Badanie kolonoskopowe jest złotym standardem w diagnostyce nowotworów i innych chorób jelita grubego.
Gwarancja najniższej ceny
Dlaczego przygotowanie do kolonoskopii jest takie ważne?
Skoro kolonoskopia polega na oglądaniu wnętrza jelita, to jej wiarygodność w ogromnej mierze zależy od czystości tego odcinka przewodu pokarmowego. Polipy, guzki, uchyłki, zmiany przednowotworowe lub zapalne mogą być niewielkie lub słabo zabarwione. Mogą „ukrywać się” w zakrętach jelita lub zagłębieniach błony śluzowej. Jeśli w jelicie dodatkowo zalegają niestrawione resztki i kał, to lekarz nic nie zobaczy – nawet przez najnowocześniejszą kamerę o wysokiej rozdzielczości. Dlatego właściwe oczyszczenie jelita przed kolonoskopią jest koniecznym warunkiem otrzymania wiarygodnej diagnozy. Złe przygotowanie do kolonoskopii może skutkować koniecznością powtórzenia badania, co stanowi dodatkowy stres i dyskomfort dla pacjenta.
Przygotowanie do kolonoskopii – dieta i środki przeczyszczające
Oczyszczenie jelita grubego przed badaniem opiera się na dwóch filarach: diecie ubogoresztkowej i przyjmowaniu specjalistycznych środków przeczyszczających. Dokładne informacje o tym, jak przygotować się do kolonoskopii, otrzymasz od swojego lekarza lub w rejestracji pracowni endoskopii, do której się zgłosisz. Jeśli dodatkowo przyjmujesz leki (szczególnie leki rozrzedzające krew lub leki przeciwcukrzycowe) albo masz inne chroniczne problemy zdrowotne, to musisz zgłosić to lekarzowi, a twoje przygotowanie do kolonoskopii będzie zaplanowane indywidualnie. Tutaj przeczytasz tylko „standardowe” zasady przygotowania do kolonoskopii dla osób w dobrym ogólnym stanie zdrowia i przy założeniu, że kolonoskopia jest zaplanowana na godziny ranne lub przedpołudniowe.
Pamiętaj jednak, że każdy pacjent jest inny, a jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości dotyczące swojej sytuacji, koniecznie porozmawiaj o nich z lekarzem, który kieruje cię na badanie.
Gwarancja najniższej ceny
Gwarancja najniższej ceny
Gwarancja najniższej ceny
Gwarancja najniższej ceny
Dieta przed kolonoskopią – czego nie jeść przed badaniem?
Na 3-4 dni przed badaniem należy przejść na dietę lekkostrawną i ubogoresztkową, czyli taką, która zawiera jak najmniej błonnika i niestrawnych cząstek, a także unikać produktów mających silne zabarwienie.
Przed kolonoskopią zrezygnuj z następujących potraw:
- pełnoziarnistego i razowego pieczywa, ziaren, pestek, siemienia, maku, otrębów,
- owsianek, orzechów, musli, grubych makaronów, kasz, brązowego ryżu,
- suszonych owoców,
- owoców zawierających pestki, takich jak truskawki, maliny, kiwi, winogrona, porzeczki czy pomidory,
- owoców i warzyw ze skórką,
- buraków, jagód, jeżyn i innych ciemno zabarwionych produktów,
- warzyw strączkowych, czyli fasoli, grochu, ciecierzycy, soczewicy,
- kapusty, surówek, warzyw liściastych, kukurydzy,
- grzybów,
- tłustych mięs i wędlin,
- produktów smażonych, panierowanych i ciężkostrawnych,
- produktów przyprawianych dużą ilością ziół, pieprzem itp.
Co można jeść przed kolonoskopią?
Staraj się, aby przez kilka dni przed badaniem twoja dieta była lekkostrawna i łagodna; unikaj przejadania się. Pij dużo klarownych, niegazowanych napojów. Możesz pić wodę, herbatę, kawę bez fusów, klarowane (przezroczyste) soki itp.
Oto przykładowe produkty, które można jeść do dwóch dni przed kolonoskopią:
- biały ryż, białe drobne makarony, ziemniaki,
- białe pieczywo bez rodzynek, maku, ziaren ani otrębów,
- chude wędliny i mięso (gotowane lub duszone),
- nabiał i jaja,
- czyste, przecedzone zupy (oprócz buraczkowej) lub jasne zupy-kremy,
- miód, klarowne soki lub kompoty o jasnym kolorze,
- jabłka bez skórki, banany,
- budynie, kisiele, galaretki.
Dieta płynna przed kolonoskopią nie jest konieczna, chyba że twój lekarz specjalnie taką zalecił.
W dniu poprzedzającym kolonoskopię możesz zjeść lekkostrawne śniadanie, np. białą bułkę lub chleb z masłem, jajkiem, serem lub chudą wędliną, biały ryż na mleku, jogurt (ale bez ziaren czy kawałków owoców). Możesz pić herbatę i kawę czarną lub z mlekiem, byle bez fusów.
Około 15:00 w dniu przed badaniem możesz wypić czysty bulion, zjeść kisiel lub galaretkę bez owoców.
Później nic już nie jedz aż do samego badania. Możesz ssać landrynki lub kostki cukru i pić klarowne, jasne płyny, najlepiej wodę niegazowaną.
Przygotowanie do kolonoskopii – specjalistyczne środki przeczyszczające
Aby dobrze oczyścić jelita do kolonoskopii, należy przyjąć specjalny lek przeczyszczający w odpowiedniej ilości. Lekarz przepisze ci preparat lub dostaniesz go w poradni czy gabinecie, wraz ze szczegółową instrukcją stosowania. Najczęściej stosowanym lekiem przeczyszczającym przed kolonoskopią jest makrogol w dużej dawce (np. Fortrans). Istnieją także inne środki przeczyszczające, które zazwyczaj mają formę proszków do rozpuszczania i picia. Każdy z nich może być stosowany w nieco inny sposób.
Zawsze poproś lekarza lub pielęgniarkę o dokładną, najlepiej pisemną, instrukcję stosowania przepisanego ci środka na przeczyszczenie. Stosuj się do tych wytycznych, zarówno co do czasu zażywania, jak i przepisanych dawek. Samodzielne modyfikacje schematu przyjmowania leków przeczyszczających mogą sprawić, że jelito nie będzie dokładnie oczyszczone, a kolonoskopię trzeba będzie powtórzyć.
Zwykle leki przeczyszczające przed kolonoskopią zażywa się w dwóch dawkach – pierwszą w dniu poprzedzającym badanie i drugą w dniu badania – wraz z dużą ilością płynów. Ostatnią dawkę leku przyjmuje się około 2-5 godzin przez badaniem, chyba, że lekarz zaleci inaczej.
Co można jeść po kolonoskopii?
Jeśli kolonoskopia przebiegnie bez komplikacji, możesz po niej powoli wrócić do normalnej diety. Najlepiej zacząć od niewielkich porcji lekkostrawnych produktów, aby nie fundować jelitom „szoku” po całkowitym opróżnieniu. Stopniowo zwiększaj porcje, aż wrócisz do ilości jedzenia, które zjadasz zazwyczaj.
Jednak zachowaj czujność i przez pierwsze godziny, a nawet dni po kolonoskopii uważnie obserwuj swój organizm i reakcje przewodu pokarmowego na posiłki oraz inne okoliczności. Jeśli zauważysz krew w kale, bóle brzucha, uciążliwe wzdęcia lub inne dolegliwości, natychmiast zgłoś to lekarzowi! Dokładną instrukcję postępowania po kolonoskopii i listę objawów, z jakimi trzeba zgłosić się do lekarza, dostaniesz w gabinecie, przy podpisywaniu zgody na badanie. Jeśli nie otrzymasz takiej informacji, koniecznie poproś o nią lekarza, pielęgniarkę lub osobę w rejestracji gabinetu.
Więcej przydatnych porad znajdziesz w dziale Zdrowie.
Zdjęcie okładkowe: Shutterstock
Bibliografia
- Szmit M., Bugajski M., Kamiński M.F.: Przygotowanie jelita grubego do kolonoskopii. Omówienie wytycznych European Society of Gastrointestinal Endoscopy 2019. Med. Prakt., 2020; 3: 68–77,
- dr n. med. Dominika Wnęk, dietetyk, „Dieta przed kolonoskopią”, artykuł w serwisie Medycyna Praktyczna dla pacjenta. https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/367553,dieta-przed-kolonoskopia (dostęp 17.05.2025),
- Instrukcje przygotowania do kolonoskopii dostępne w serwisie Programu Badań Przesiewowych Raka Jelita Grubego Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowego Instytutu Badawczego. http://pbp.org.pl/kolonoskopia/przygotowanie/, http://pbp.org.pl/wp-content/uploads/2020/01/Przygotowanie-jelita-preparatem-FORTRANS.pdf (dostęp 17.05.2025).
Komentarze (0)